เด็กที่เจริญเติบโตตามวัย จะมีวัยหนึ่งที่เขาจะถามไม่หยุด เช่น นั่นคืออะไร ทำไม หมายความว่าอะไร ฯลฯ นั่นเป็นพัฒนาการตามปกติ แต่คนถูกถามเฉพาะอย่างยิ่งคุณพ่อคุณแม่ทั้งหลายบางทีก็เบื่อ บางคนก็ดุเด็ก บางคนเดินหนี เพราะมันเป็นคำถามซ้ำซากและจุกจิกกวนใจ

มีเรื่องเล่ากันว่าขณะที่พ่อกำลังให้ลูกนอน ลูกถามพ่อว่าเพราะอะไรห่านจึงร้องเสียงดัง คุณพ่อตอบว่าเพราะห่านคอมันยาว แต่ลูกถามต่อไปว่าเพราะอะไรอึ่งอ่างคอสั้นจึงร้องเสียงดัง พ่อไม่ตอบและบอกกับลูกว่าอย่าพูดมากนอนเสีย วัยเด็กเป็นวัยอยากรู้อยากเห็นและเต็มไปด้วยจินตนาการ ฉะนั้นขอให้ผู้ใหญ่มีความอดทนฟังเพื่อเราจะไม่เป็นอุปสรรคการปลดปล่อยศักยภาพของเด็ก

การตั้งคำถามไม่เพียงแต่มีคุณค่าสำหรับเด็กเท่านั้น แต่มีคุณค่าสำหรับผู้ใหญ่ด้วย ถ้าคนเรารู้จักตั้งตำถามให้กับตนเอง คำถามเหล่านั้นสามารถจุดประกายความคิดสร้างสรรค์ให้กับชีวิต คำตอบที่ชัดเจนในใจจะนำพาผู้นั้นไปสู่ความสำเร็จ วันนี้ผมแนะนำคำถามที่เป็นประโยชน์และผมหวังว่าคำตอบของคุณจะช่วยให้เกิดความชัดเจนในการดำเนินชีวิตและกิจการงาน

1. เรากำลังทำอะไร เราจะต้องตื่นตัวอยู่เสมอ รู้ตัวตลอดเวลาว่าตัวเองกำลังทำอะไรอยู่ การทำอะไรก็ตามต้องสูญเสียพลังงาน พลังความคิด และเสียเวลา ฉะนั้นแต่ละคนจะต้องคิดวางแผนให้ดีก่อนที่จะลงมือทำ สิ่งที่ทำอยู่มีคุณค่าควรแก่การทำหรือไม่ สำหรับนักเรียนสมควรไหมที่จะเที่ยวเสเพลขณะที่ควรจะศึกษาเล่าเรียน สำหรับชาวไร่ชาวนาควรจะไปหาความสุขความสนุกและความเพลินเพลิน ขณะที่ฤดูเกี่ยวมาถึงแล้ว ขณะที่เศรษฐกิจกำลังย่ำแย่สมควรไหมที่ใช้ชีวิตฟุ่มเฟือยเหมือนไม่มีอะไรเกิดขึ้น จงเฝ้าดูตัวเองและถามว่ากำลังทำอะไรอยู่

2. เพราะอะไรจึงทำ ขณะที่กำลังทำอยู่ควรตั้งตำถามนี้คือ งานที่เราคิดดีแล้วว่าเป็นสิ่งที่ตรงกับคุณค่าภายใน เป็นสิ่งที่ตรงกับความฝัน ตรงกับคุณค่าที่ถูกกำหนดภายใน เราคงได้ยินคำพูดที่ว่าขโมยตัวสำคัญคือเสียเวลากับการทำสิ่งดีๆ แต่ละเลยสิ่งที่ดีที่สุด สิ่งที่ดีที่สุดคือคำถามที่ทายกระบวนการทำงานของเรา เราทำเพราะคนอื่นเขาทำกัน เราทำเพราะคล้อยตามค่านิยมผู้อื่น หรือเราทำเพราะตัวเองค้นพบคุณค่าภายในสิ่งนั้นจากตนเอง

3. เพราะอะไรจึงตัดสินใจเลือกทำวิธีที่ทำอยู่ เราทำวิธีนี้เพราะมันง่าย สะดวก และใครๆ ก็ทำกัน เราแน่ใจหรือไม่ว่าวิธีนี้จะนำไปสู่เป้าหมายที่กำหนดไว้ การเลือกวิธีทำก็เหมือนเลือกถนนเดิน ถ้าวิธีการไม่ถูกจะมีผลต่อประสิทธิภาพและประสิทธิผล 4. นอกจากวิธีนี้จะมีวิธีอื่นไหม การมีผลลัพธ์อย่างเดียวกันไม่จำเป็นต้องมีวิธีเดียวกัน การทำให้ได้ผลลัพธ์เป็น 4 ไม่จำเป็นต้อง 2+2 เสมอไป ถ้าเราคิด ค้นคว้า และร่วมกันคิด เราจะพบว่านวัตกรรมใหม่ๆ ไม่ต้องจมปลักอยู่กับร่างความคิดเดิมๆ

ลองหาเวลาถามตัวเอง และเราจะเห็นคำตอบที่น่าทึ่ง